Δημοκρατία made in USA
Το «αξιοσέβαστο ίδρυμα» που πήρε την σκυτάλη από τη CIA Πακτωλός δολαρίων για τους «φίλους» των ΗΠΑ
Του HERNARDO CALVO OSPINA*
Ιράν, Χιλή, Νικαράγουα... Από τη δεκαετία του 1950 οι «βρόμικοι
πόλεμοι» της Central Intelligence Agency (CIA) απασχολούν τακτικά τη
δημοσιότητα, και μάλιστα μερικές φορές όταν αποκαλύπτονται δημιουργούν
σκάνδαλο στις ΗΠΑ. Με τη δημιουργία του Εθνικού Ιδρύματος για τη
Δημοκρατία ο πρόεδρος Ρόναλντ Ρέιγκαν πρόσφερε στην Ουάσιγκτον ένα
εργαλείο που περνάει απαρατήρητο σε σχέση με τη CIA και, κυρίως, είναι
λιγότερο αμφιλεγόμενο. Ωστόσο, ο στόχος παρέμεινε ο ίδιος: η
αποσταθεροποίηση των μη φιλικών κυβερνήσεων με χρηματοδότηση της
αντιπολίτευσής τους.
«Μεγάλο μέρος των όσων κάνουμε σήμερα το έκανε παράνομα η CIA πριν από
25 χρόνια(1)». Το άτομο που έκανε αυτή τη δήλωση στην «Washington
Post» στις 22 Σεπτεμβρίου του 2001 ονομάζεται Αλέν Βαϊνστάιν και είναι
ο ιστορικός που υπήρξε ο πρώτος πρόεδρος του National Endowement for
Democracy (NED-Εθνικό Ιδρυμα για τη Δημοκρατία), μιας αμερικανικής μη
κερδοσκοπικής οργάνωσης η οποία καλείται να υπηρετήσει ορισμένους
ιδιαίτερα ενάρετους στόχους: την προώθηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων
και της δημοκρατίας.
Σκάνδαλο με διεθνείς διαστάσεις
Το NED δεν υπήρχε όταν, στις 26 Φεβρουαρίου του 1967, η ίδια εφημερίδα
αποκάλυψε ένα πολύκροτο σκάνδαλο με διεθνείς διαστάσεις: η CIA
χρηματοδοτούσε στο εξωτερικό συνδικάτα, πολιτιστικούς συλλόγους, μέσα
ενημέρωσης αλλά και φημισμένους διανοούμενους. Το άρθρο αποκάλυπτε
επίσης τον τρόπο με τον οποίο έφθαναν τα χρήματα στους παραλήπτες
τους.
Οπως μας επιβεβαίωσε αργότερα ο Φίλιπ Εϊτζι, πρώην αξιωματικός της
«Εταιρείας», «η CIA χρησιμοποίησε αμερικανικά ιδρύματα αλλά και άλλες
οντότητες, οι οποίες δημιουργήθηκαν αποκλειστικά γι' αυτό το σκοπό και
υπήρχαν μονάχα στα χαρτιά(2)».
Για να εκτονωθεί η κατάσταση, ο πρόεδρος Λίντον Τζόνσον ζήτησε να
διενεργηθεί έρευνα, αν και γνώριζε καλά ότι στις αρμοδιότητες της CIA
περιλαμβανόταν όντως η πραγματοποίηση επιχειρήσεων αυτού του τύπου,
από την εποχή της δημιουργίας της, το 1947: «Οι πολιτικοί μας
προσέφευγαν σε μυστικές επιχειρήσεις για να στείλουν συμβούλους,
εξοπλισμό και χρήματα για την υποστήριξη μέσων ενημέρωσης και κομμάτων
στην Ευρώπη, γιατί μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου οι σύμμαχοί
μας βρίσκονταν αντιμέτωποι με πολιτικές απειλές(3)».
Το πραξικόπημα κατά του Αλιέντε το χρηματοδότησε η CIA, ενώ τους
Κόντρας (κάτω) το Εθνικό Ιδρυμα για την Δημοκρατία (NED) που ίδρυσε ο
Ρέιγκαν.
Ο Ψυχρός Πόλεμος μόλις είχε αρχίσει και το ζητούμενο ήταν η ανάσχεση
της «ιδεολογικής επιρροής» της Σοβιετικής Ενωσης.
Σε μερικές περιπτώσεις οι οργανώσεις που χρηματοδοτήθηκαν κατόρθωσαν
να εξασθενίσουν -αν όχι να εξουδετερώσουν- τους αντιπάλους των φιλικά
προσκείμενων προς την Ουάσιγκτον κυβερνήσεων. Ταυτόχρονα, δημιούργησαν
πολιτικούς χώρους που ευνοούσαν τα αμερικανικά συμφέροντα.
Αυτή η διαδικασία υπονόμευσης είχε τεθεί στην υπηρεσία πραξικοπημάτων
όπως εκείνο που ανέτρεψε, το 1964, τον πρόεδρο της Βραζιλίας Ζοάο
Γκουλάρτ. Τον Σεπτέμβριο του 1973, η ανατροπή του χιλιανού προέδρου
Σαλβαδόρ Αλιέντε απέδειξε ότι ο Λευκός Οίκος δεν είχε σταματήσει τις
ενέργειες αυτού του τύπου. Οπως εξηγεί ο Εϊτζι, «για να προετοιμαστεί
το έδαφος για τους στρατιωτικούς, χρηματοδοτήθηκαν και καθοδηγήθηκαν
σημαντικές οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών αλλά και μέσα
ενημέρωσης. Επρόκειτο για μια βελτιωμένη εκδοχή του πραξικοπήματος της
Βραζιλίας».
Μετά το 1975 η CIA αποτέλεσε και πάλι αντικείμενο ερευνών της
Γερουσίας των Ηνωμένων Πολιτειών, κυρίως λόγω της εμπλοκής της σε
συνωμοσίες και σε εγκλήματα που διαπράχτηκαν ενάντια σε διάφορους
πολιτικούς ηγέτες σε ολόκληρο τον κόσμο (Πατρίς Λουμούμπα, Αλιέντε,
Κάστρο).
Παράλληλα, η πρόοδος που πέτυχαν διάφορα επαναστατικά κινήματα στην
Αφρική και στη Λατινική Αμερική υποχρέωσε την Ουάσιγκτον να καταλήξει
στη διαπίστωση ότι, εάν το έργο της διείσδυσης στις οργανώσεις της
«κοινωνίας των πολιτών» εξακολουθούσε να έχει αποφασιστικό ρόλο, η
οδός που ακολουθούνταν δεν ήταν η ενδεδειγμένη. Θυμήθηκαν τότε ότι
«για τη διεξαγωγή της μάχης των ιδεών σε ολόκληρο τον κόσμο η
κυβέρνηση Τζόνσον (...) είχε συστήσει τη δημιουργία ενός "μηχανισμού
στον οποίο θα συμμετείχε ο δημόσιος και ο ιδιωτικός τομέας", ο οποίος
θα είχε ως αποστολή τη φανερή χρηματοδότηση δραστηριοτήτων στο
εξωτερικό(4)».
Ετσι, το 1979 δημιουργήθηκε το American Political Foundation (APF),
ένας συνασπισμός του Δημοκρατικού και του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος,
ηγετών του συνδικαλιστικού κινήματος και εργοδοτών, συντηρητικών
πανεπιστημιακών και θεσμών που ασχολούνταν με την εξωτερική πολιτική.
Το μοντέλο εισήχθη από τη Δυτική Γερμανία, όπου τα ιδρύματα των
τεσσάρων κυριότερων κομμάτων(5) -γνωστά με το όνομα Stiftung-
χρηματοδοτούνταν από την κυβέρνησή τους ως όργανα για τη διεξαγωγή του
Ψυχρού Πολέμου. Αυτό ίσχυε ιδιαίτερα στην περίπτωση του Ιδρύματος
Κόνραντ Αντενάουερ (CDU).
Στις 14 Ιανουαρίου του 1983 ο πρόεδρος Ρέιγκαν υπέγραψε τη μυστική
οδηγία NSDD-77, με την οποία δημιουργήθηκε αυτό που είχε προαναγγελθεί
με το λόγο που εκφώνησε στις 8 Ιουνίου του 1982 ενώπιον του βρετανικού
Κοινοβουλίου: μια «υποδομή» για «την ακόμα μεγαλύτερη συμβολή στην
παγκόσμια εκστρατεία για τη δημοκρατία(6)».
Η οδηγία επισημαίνει ότι, για την επίτευξη του σκοπού, θα πρέπει να
«συντονίζονται στενά οι προσπάθειες που επιχειρούνται στην εξωτερική
πολιτική (στο διπλωματικό, οικονομικό και στρατιωτικό πεδίο) και να
συνδέονται στενά με τους ακόλουθους τομείς της αμερικανικής κοινωνίας:
εργασία, επιχειρηματικότητα, πανεπιστήμια, φιλανθρωπία, πολιτικά
κόμματα, τύπος (...)».
Χωρίς να αναφερθεί στην οδηγία, ο Ρέιγκαν παρουσίασε στο Κογκρέσο μια
πρόταση του APF με τίτλο «Το Πρόγραμμα για τη Δημοκρατία». Ετσι, στις
23 Νοεμβρίου 1983 ένας νόμος κύρωσε την ίδρυση του NED.
Στις 16 Δεκεμβρίου, κατά τη διάρκεια της «τελετής» που οργανώθηκε με
την ευκαιρία στο Λ. Οίκο, ο πρόεδρος δήλωσε: «Το πρόγραμμα δεν θα
μείνει στη σκιά. Θα προβληθεί με υπερηφάνεια κάτω από το φως των
προβολέων (...) Και, φυσικά, θα βρίσκεται σε συνάρτηση με τα εθνικά
μας συμφέροντα(7)»
Οι τέσσερις πυλώνες του NED
Τέσσερις οργανώσεις αποτελούν τους πυλώνες στους οποίους στηρίζεται το
NED και είναι υπεύθυνες για τη διοίκησή του: Το Free Trade Union
Institute (FTUI), βραχίονας της συνδικαλιστικής οργάνωσης AFL-CIO, που
στη συνέχεια μετονομάστηκε σε Center for International Labor
Solidarity (ACILS)- υπήρχε ήδη πριν από τη δημιουργία της NED.
Οι άλλες τρεις οργανώσεις δημιουργήθηκαν ειδικά γι' αυτό το σκοπό: το
Center for International Private Entreprise (CIPE) από το Εμπορικό
Επιμελητήριο, το International Republican Institute (IRI) από το
Ρεπουμπλικανικό Κόμμα και το National Democratic Institute (NDI) από
το Δημοκρατικό Κόμμα των Ηνωμένων Πολιτειών.
Αν και από νομική άποψη επρόκειτο για νομικό πρόσωπο ιδιωτικού
δικαίου, το NED εμφανίζεται στον κρατικό προϋπολογισμό. Ωστόσο, η
χρηματοδότησή του εξαρτάται από την έγκριση του Κογκρέσου. Ετσι, η
κυβέρνηση απεκδύεται επίσημα κάθε ευθύνης(8). Ομως, αυτό το καθεστώς
προσφέρει και ένα άλλο στρατηγικό πλεονέκτημα.
Οι «δραστηριότητες» του Βαλέσα χρηματοδοτήθηκαν απ' το NED. Τώρα το
ίδρυμα έχει στρέψει την προσοχή του στους αντικαστρικούς του Μαϊάμι
(κάτω) και στους αντίπαλους του Τσάβες.
Για τον Ουίλιαμ Μπλουμ, πρώην υπάλληλο του υπουργείου Εξωτερικών, «οι
μη κυβερνητικές οργανώσεις αποτελούν μέρος της εικόνας και του μύθου
(...) συμβάλλουν στη διατήρηση στο εξωτερικό ενός επιπέδου αξιοπιστίας
το οποίο δεν θα μπορούσε να εξασφαλίσει μια κυβερνητική υπηρεσία(9)».
*Τον Οκτώβριο του 1986 ξέσπασε το σκάνδαλο που κλόνισε την κυβέρνηση
Ρέιγκαν: η παράνομη χρηματοδότηση του αγώνα ενάντια στην κυβέρνηση των
Σαντινίστας στη Νικαράγουα οργανώθηκε από τον Λευκό Οίκο, κυρίως χάρη
στο λαθρεμπόριο κοκαΐνης. Σύμπτωση: ο συντονισμός του δικτύου έγινε
από τον συνταγματάρχη Ολιβερ Νορθ, υπό την καθοδήγηση του Εθνικού
Συμβουλίου Ασφαλείας (National Security Council-NSC), και όλη αυτή η
δομή ονομαζόταν... «Πρόγραμμα για τη Δημοκρατία». Το NED διαδραμάτισε
σημαντικό ρόλο στο εγχείρημα(10).
*Κατά περίεργο τρόπο η έρευνα επικεντρώθηκε στη χρηματοδότηση του
στρατιωτικού μηχανισμού των Κόντρας, των αντεπαναστατών της
Νικαράγουας, και ενδιαφέρθηκε λιγότερο για τη «μη κυβερνητική
οργάνωση» η οποία, από την ίδρυσή της και μέχρι το 1987, βρισκόταν υπό
την εποπτεία του Ουόλτερ Ρέιμοντ, υψηλόβαθμου στελέχους της CIA και
μέλους του διευθυντηρίου της υπηρεσίας πληροφοριών του NSC.
*«Το NED, το οποίο ήταν ο κληρονόμος του προγράμματος για τη
Δημοκρατία" του Ρέιγκαν (...) προσέφερε οικονομικά μέσα σε πολλές
ομάδες της Λατινικής Αμερικής. Μια από αυτές ήταν το
Κουβανοαμερικανικό Εθνικό Ιδρυμα [FNCA](11)», όπως δήλωσε ο Χόρχε Μας
Κανόσα, τότε πρόεδρος του FNCA. Η εξτρεμιστική αυτή αντικαστρική
οργάνωση ιδρύθηκε από το NSC την ίδια εποχή με το NED. Με το σύνθημα
«Η ελευθερία της Κούβας περνάει από τη Νικαράγουα», το FNCA
στρατεύτηκε ενάντια στους Σαντινίστας. Σύμφωνα με τον Κανόσα, «η
συνεργασία προέκυψε όταν ο Θίοντορ Σάκλεϊ, πρώην αναπληρωτής
διευθυντής της διεύθυνσης επιχειρήσεων της CIA και προϊστάμενος του
τμήματος παράνομων ενεργειών, ζήτησε από τα μέλη του ιδρύματός μας να
υποστηρίξουν την πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών στην Κεντρική
Αμερική...».
*Το NED ανέλαβε δράση το 1987, εν μέσω του σκανδάλου. Τα δολάριά του
συνέβαλαν στην ολοκλήρωση της συγκρότησης του μετώπου των οργανώσεων
που ήταν αντίθετες με τους Σαντινίστας, στις οποίες συγκαταλεγόταν και
η Διαρκής Επιτροπή της Νικαράγουας για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα. Χάρη
σε αυτή την υποστήριξη η Βιολέτα Τσαμόρο, υποψήφια υποστηριζόμενη από
την Ουάσιγκτον και ιδιοκτήτρια της «ανεξάρτητης» εφημερίδας «La
Prensa», ανήλθε στην προεδρία το 1990. Ολα όσα είχαν επιχειρήσει οι
Σαντινίστας για τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του πληθυσμού
χάθηκαν με την εφαρμογή του νεοφιλελεύθερου μοντέλου...
Δολάρια και στις ΜΚΟ
Το ταλέντο που επέδειξε το NED στη διοχέτευση χρημάτων, στη δημιουργία
μη κυβερνητικών οργανώσεων, στη χειραγώγηση των προεκλογικών
εκστρατειών και στη διεξαγωγή εκστρατειών παραπληροφόρησης οφείλεται
σε μεγάλο βαθμό στη μεγάλη εμπειρία που είχαν αποκτήσει σε αυτόν τον
τομέα η CIA, η διεύθυνση του υπουργείου Εξωτερικών που ήταν
επιφορτισμένη με τη χορήγηση βοήθειας (USAID) και πολλές
προσωπικότητες της συντηρητικής «ελίτ» που ασχολούνταν με τα ζητήματα
εξωτερικής πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών(12). Με εξαίρεση τις
τρομοκρατικές μεθόδους, η κυβέρνηση Ρέιγκαν χρησιμοποίησε τις ίδιες
πρακτικές στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης: «μια σταυροφορία των ΜΚΟ
για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία, η οποία εμφανιζόταν
λιγότερο ιμπεριαλιστική στο βαθμό που υποτίθεται ότι ανταποκρινόταν
άμεσα στις ανάγκες των διαφωνούντων και των μεταρρυθμιστών σε ολόκληρο
τον κόσμο(13)».
*Στις χώρες του «υπαρκτού σοσιαλισμού» η απόσταση ανάμεσα στους
κυβερνώντες και τους υπηκόους τους διευκόλυνε το έργο του NED και των
οργανώσεων που είχε δημιουργήσει: χάρη στα δολάρια και στη διαφήμιση
κατασκεύασαν χιλιάδες διαφωνούντες. Μόλις επιτεύχθηκε η καθεστωτική
αλλαγή, οι περισσότεροι από αυτούς (όπως και οι οργανώσεις τους)
εξαφανίστηκαν άδοξα.
*Ανάμεσα στις ιστορικές νίκες που διεκδικεί το NED περιλαμβάνεται η
περίπτωση της Πολωνίας. Ηδη από το 1984 το ίδρυμα προχωρούσε στη
διανομή «άμεσης βοήθειας» για τη δημιουργία συνδικάτων, εφημερίδων και
ομάδων υπεράσπισης των ανθρώπινων δικαιωμάτων, «ανεξάρτητων» φυσικά.
Για την εκστρατεία των προεδρικών εκλογών του 1989 το NED χορήγησε 2,5
εκατομμύρια δολάρια στο κίνημα Solidarnosc του οποίου ηγείτο ο Λεχ
Βαλέσα, ο οποίος και ανήλθε στην εξουσία εκείνη τη χρονιά ως ισχυρός
σύμμαχος της Ουάσιγκτον(14).
*Αν και το NED σχεδιάστηκε στο πλαίσιο του αμερικανικού οπλοστασίου
της εποχής του Ψυχρού Πολέμου, η κατάρρευση του σοσιαλιστικού μπλοκ
στην Ευρώπη αποτέλεσε το προοίμιο της πλανητικής επέκτασης των
δραστηριοτήτων του. Από εκείνη τη στιγμή, χάρη στα δολάριά του και σε
ορισμένους «εμπειρογνώμονες», κατόρθωσε να αναμειχθεί στις κοινωνικές,
οικονομικές και πολιτικές διαδικασίες περίπου 90 χωρών της Αφρικής,
της Λατινικής Αμερικής, της Ασίας και της Ανατολικής Ευρώπης. Οπως
παρατηρεί ο ερευνητής Τζέραλντ Σάσμαν, η ανάμειξη στις εκλογές «είναι
εξαιρετικά σημαντική για την επίτευξη των συνολικών στόχων των
Ηνωμένων Πολιτειών». Το NED και διάφοροι άλλοι αμερικανικοί οργανισμοί
παρουσιάζονται να συμμετέχουν στην «οικοδόμηση της δημοκρατίας».
Ωστόσο, ο Σάσμαν υπογραμμίζει το γεγονός ότι «αν και ενεργούν με
λιγότερο απότομο τρόπο απ' ό,τι η CIA μέχρι το 1970, οι μορφές
εκλογικής χειραγώγησης στις οποίες επιδίδονται σήμερα αποτελούν την
απόδειξη της ηθικής σκηνοθεσίας και της πολιτικής δραματουργίας που
επιχειρήθηκε(15)».
*Κατά τη διάρκεια των εκλογών του 1990 στην Αϊτή, το NED επένδυσε 36
εκατομμύρια δολάρια για τη στήριξη του Μαρκ Μπαζέν, πρώην υπαλλήλου
της Παγκόσμιας Τράπεζας. Παρά την υποστήριξη, νικητής αναδείχθηκε (με
μεγάλη διαφορά) ο Ζαν Μπερτράν Αριστίντ, ο οποίος ανατράπηκε στις 29
Σεπτεμβρίου του 1991 μετά από μια εκστρατεία των μέσων ενημέρωσης που
χρηματοδοτήθηκε κι αυτή από το NED και την USAID. Η δικτατορία που
ακολούθησε προκάλεσε το θάνατο 4.000 ανθρώπων...
*Τα 10 πρώτα έτη ύπαρξής του «το NED διένειμε 200 εκατομμύρια δολάρια
σε 1.500 σχέδια για τη στήριξη των φίλων της Αμερικής(16)». Από το
1998 ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα για τη Βενεζουέλα. Σύμφωνα με τον Εϊτζι,
«πρόκειται για μια κρυφή επιχείρηση ενάντια στην μπολιβαριανή
επανάσταση. Ξεκίνησε επί προεδρίας Κλίντον και εντατικοποιήθηκε επί
προεδρίας Μπους υιού. Μοιάζει με τις επιχειρήσεις που
πραγματοποιήθηκαν ενάντια στους Σαντινίστας, όμως χωρίς τρομοκρατικές
ενέργειες και εμπάργκο για την ώρα: εστιάζεται στην "προώθηση της
δημοκρατίας, στην επίλυση των συγκρούσεων, στην εποπτεία της εκλογικής
διαδικασίας και στην ενίσχυση της κοινωνίας των πολιτών"».
*Η αμερικανίδα δικηγόρος Εύα Γκόλιγκερ, ερευνώντας τα επίσημα έγγραφα
της περιόδου 2001-2006 ανακάλυψε ότι το NED και η USAID παρέδωσαν σε
ομάδες της αντιπολίτευσης και σε ιδιωτικά ΜΜΕ της Βενεζουέλας
περισσότερα από 20 εκατομμύρια δολάρια(17). Η «New York Times»
αποκάλυψε στις 25 Απριλίου του 2002, μερικές ημέρες μετά το
αποτυχημένο πραξικόπημα ενάντια στον Τσάβες, ότι ο προϋπολογισμός του
NED γι' αυτή τη χώρα είχε τετραπλασιαστεί μερικούς μήνες πριν από την
απόπειρα ανατροπής, με εντολή του Κογκρέσου.
Εμμονή με την Κούβα
Ωστόσο, το NED έχει επιδείξει τη μεγαλύτερη επιμονή στον αγώνα ενάντια
στην κουβανική κυβέρνηση. Εκτιμάται ότι κατά την τελευταία εικοσαετία
έχει επενδύσει 20 εκατομμύρια δολάρια για την προώθηση της «μετάβασης
στη δημοκρατία», χωρίς να υπολογίζουμε τα 65 εκατομμύρια που διέθεσε
για τον ίδιο σκοπό η USAID από το 1996.
Η Ουάσιγκτον επιμένει στην υπέρτατη χρησιμότητα των «δημοκρατικών» εκλογών.
*Ωστόσο, από το νόμο Τοριτσέλι (Cuban Democracy Act 1992) ώς το νόμο
Χελμς-Μπάρτον (Cuban Liberty and Solidarity Act, 1996) και την
Επιτροπή για τη Βοήθεια στην Ελεύθερη Κούβα (Commission for Assistance
to a Free Cuba, Μάιος 2004), τα επίσημα κείμενα διευκρινίζουν ανοιχτά
ότι οι αιρετοί εκπρόσωποι που θα προκύψουν από τις εκλογές θα πρέπει
να είναι της αρεσκείας των Ηνωμένων Πολιτειών.
Σχεδόν όλα τα ποσά της χρηματοδότησης διοχετεύονται σε
αντεπαναστατικές οργανώσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη.
Επιπλέον, η πολωνική, η ρουμανική και η τσεχική κυβέρνηση λαμβάνουν
σημαντικό μερίδιο από αυτή τη χρηματοδότηση εφόσον συμμετέχουν στην
εκστρατεία διεθνών πιέσεων ενάντια στην Κούβα. Μονάχα το 2005 το NED
τούς προσέφερε 2,5 εκατομμύρια δολάρια γι' αυτό το σκοπό(18).
*Επίσης, οι εκλογές και η επιχειρηματικότητα οφείλουν να συμβαδίζουν.
Με αυτόν ακριβώς τον τρόπο αντιλαμβάνεται η Ουάσιγκτον τη δημοκρατία.
Στις 20 Ιανουαρίου του 2004 ο πρόεδρος, στην ομιλία του για την
κατάσταση της Ενωσης, ζήτησε από το Κογκρέσο το διπλασιασμό του
προϋπολογισμού του NED, έτσι ώστε να καινοτομήσει στην «προώθηση των
ελεύθερων εκλογών, της ελευθερίας των ανταλλαγών, της ελευθερίας του
τύπου και των συνδικαλιστικών ελευθεριών στη Μέση Ανατολή». Δηλαδή,
κατά τρόπο ώστε να συνοδεύεται η στρατιωτική δράση με δουλειά στο
ιδεολογικό επίπεδο. Μέχρι εκείνη τη στιγμή η παρουσία του NED σε αυτή
την περιοχή ήταν ασήμαντη.
*Το 2003 το δίκτυό του εγκαταστάθηκε στο Αφγανιστάν. Στην ιστοσελίδα
του μπορεί κανείς να διαβάσει ότι αποφάσισε να «αποκαταστήσει και να
ενισχύσει το εμπόριο για να βοηθήσει την οικοδόμηση της δημοκρατίας
και της οικονομίας της αγοράς». Για να προετοιμάσει το έδαφος, παρέχει
«βοήθεια σε μια ολόκληρη σειρά εκκολαπτόμενων ΜΚΟ».
*Με παρόμοιους στόχους, στο Ιράκ, χρηματοδοτούνται ορισμένες ΜΚΟ,
ιδιαίτερα στο βόρειο τμήμα της κατεχόμενης χώρας. Οπως συμβαίνει και
αλλού, οι τοπικές οργανώσεις που ενισχύονται από το NED καταλήγουν να
εξαρτώνται από αυτό και στη συνέχεια να εργάζονται με έμβλημα τον
«αγώνα για τη δημοκρατία», υπηρετώντας ένα σύστημα του οποίου τα
συμφέροντα σπάνια συμπίπτουν με εκείνα του πληθυσμού της χώρας.
ΜΚΟ κατ' όνομα
Μια φορά το χρόνο, ή όποτε άλλοτε του ζητηθεί, ο πρόεδρος του NED
οφείλει να λογοδοτεί στην επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων της
αμερικανικής Γερουσίας, πράγμα πρωτοφανές για μη κυβερνητική οργάνωση.
Στις 8 Ιουνίου του 2006 ο Καρλ Γκέρσμαν, πρόεδρος του NED από το 1984,
επέμεινε στον επείγοντα χαρακτήρα που έχει η αύξηση του προϋπολογισμού
για την «ενίσχυση της δημοκρατίας».
Υποστήριξε ότι στη Ρωσία, στη Λευκορωσία, στο Ουζμπεκιστάν, στη
Βενεζουέλα και στην Αίγυπτο οι ΜΚΟ χρειάζονται επιπλέον μέσα, γιατί
βρίσκονται αντιμέτωπες με «ημιαυταρχικές» κυβερνήσεις.
Στις 7 Δεκεμβρίου εκφώνησε σχεδόν τον ίδιο λόγο ενώπιον του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου, κατά τη διάρκεια της διάσκεψης «Democracy promotion: The
European way». Σύμφωνα με τον Μπλουμ, η φιλοσοφία του NED στηρίζεται
στην ιδέα ότι οι κοινωνίες λειτουργούν καλύτερα «με την ελεύθερη
επιχείρηση, τη συνεργασία των τάξεων (...), την περιορισμένη επέμβαση
του κράτους στην οικονομία. Η οικονομία της αγοράς εξομοιώνεται με τη
δημοκρατία, τις μεταρρυθμίσεις και την οικονομική μεγέθυνση. Πλέκεται
το εγκώμιο των ξένων επενδύσεων (...) Οι αναφορές του NED επιμένουν με
έμφαση στη "δημοκρατία". Ωστόσο, πρόκειται για τις ελάχιστες
δημοκρατικές διαδικασίες και όχι για μια οικονομική δημοκρατία, επειδή
τίποτε δεν πρέπει να απειλεί τις κατεστημένες εξουσίες (...)
Συνοψίζοντας, τα προγράμματα του NED είναι εναρμονισμένα με τους
θεμελιώδεις στόχους και τις ανάγκες της οικονομικής παγκοσμιοποίησης
και της νέας τάξης πραγμάτων».
*Το Σεπτέμβριο του 1989, ενώπιον της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, ο
πρόεδρος Μπους πατήρ δήλωνε ότι η πρόκληση για τον «ελεύθερο κόσμο»
ήταν η ενίσχυση των «θεμελίων της ελευθερίας».
*Τον προηγούμενο χρόνο το καναδικό Κοινοβούλιο, ενθαρρυμένο από την
Ουάσιγκτον, είχε δημιουργήσει ένα ίδρυμα όμοιο με το NED, με την
ονομασία «Rights & Democracy». Το 1992, ακολουθώντας το ίδιο μοντέλο,
το βρετανικό κοινοβούλιο επισημοποίησε το «Westminster Foundation for
Democracy».
*Στη συνέχεια ακολούθησε η Σουηδία, με το «Swedish International
Liberal Centre», η Ολλανδία με το ίδρυμα Αλφρεντ Μόζερ και η Γαλλία με
τα ιδρύματα Ρομπέρ Σουμάν και Ζαν Ζορές (το τελευταίο συνδέεται με το
Σοσιαλιστικό Κόμμα). Το δίκτυο των ιδρυμάτων του NED είχε πλέον
εξαπλωθεί.
*Μέσα σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο δημιουργήθηκε το Democracy Projects
Database, το οποίο συντονίζει σχεδόν 6.000 προγράμματα ΜΚΟ σε ολόκληρο
τον κόσμο. Το NED βρίσκεται επίσης στο κέντρο του Network of Democracy
Research Institutes(19), στο οποίο συμμετέχουν «ανεξάρτητα ινστιτούτα
που συνδέονται με πολιτικά κόμματα, συνδικάτα, πανεπιστήμια και
κινήματα για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα».
*Στόχος του είναι η διευκόλυνση της επαφής «ανάμεσα στους λόγιους και
στους ακτιβιστές της δημοκρατίας». Εξάλλου, το NED φιλοξενεί τη
γραμματεία του Center for International Media Assistance,
«προγράμματος που έχει στόχο τη συγκέντρωση εμπειρογνωμόνων
ειδικευμένων στα μέσα ενημέρωσης έτσι ώστε να ενισχυθεί η υποστήριξη
του ελεύθερου και ανεξάρτητου τύπου ανά τον κόσμο(20)».
*Στην επίσημη ιστοσελίδα του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών ο
Γκέρσμαν δηλώνει ότι όλα αυτά τα ιδρύματα, τα άτομα και οι οργανώσεις
συγκλίνουν προς τη «δημιουργία ενός φιλοδημοκρατικού παγκόσμιου
κινήματος». Πρόκειται για ένα «δίκτυο των δικτύων», στο κέντρο του
οποίου βρίσκεται το NED.
*Στο πρόγραμμα προσχώρησαν κι άλλα ιδρύματα: το γερμανικό
Friedriech-Ebert-Stiftung, το σουηδικό Olof Palme Center, το αυστριακό
Karl Renner Institut και το ισπανικό Fundation Pablo Iglesias, που
συνδέεται με το ισπανικό Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSOE).
*Το 1996, για να δικαιολογηθεί η αύξηση του προϋπολογισμού του NED,
υποβλήθηκε στο Κογκρέσο μια ιδιαίτερα διαφωτιστική έκθεση: «Ο
πλανητικός πόλεμος των ιδεών βρίσκεται στο αποκορύφωμά του. Οι
Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν την πολυτέλεια να εγκαταλείψουν ένα
εργαλείο που διαθέτει τόσο μεγάλη αποτελεσματικότητα σε ζητήματα
εξωτερικής πολιτικής, σε μια εποχή που τα συμφέροντά τους και οι αξίες
τους δέχονται ισχυρή ιδεολογική επίθεση από πολλές αντιδημοκρατικές
δυνάμεις σε ολόκληρο τον κόσμο (...)
Βλέπουν παντού απειλές
Οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να απειλούνται από επίμονα
κομμουνιστικά καθεστώτα, από νεοκομμουνιστές, από επιθετικές
δικτατορίες ριζοσπαστών εθνικιστών και ισλαμιστών φονταμενταλιστών.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν μπορούν να
επιτρέψουν στον εαυτό τους να εγκαταλειφθεί το ιδεολογικό πεδίο της
μάχης ενάντια στους εχθρούς της ελεύθερης και ανοιχτής κοινωνίας. Το
NED χρειάζεται συνεχή χρηματοδότηση, η οποία άλλωστε αποτελεί μια
συνετή επένδυση για την εξασφάλιση του μέλλοντος(21)».
*Τρία χρόνια αργότερα ο Μπένζαμιν Γκίλμαν, πρόεδρος της επιτροπής
Εξωτερικών Υποθέσεων του Κογκρέσου, επανέλαβε, τα περισσότερα από τα
στοιχεία αυτής της έκθεσης:
Δημοκρατία, ελεύθερες εκλογές, ελευθερία της έκφρασης... Ο Μπλουμ
μεταφράζει ως εξής όλη αυτή τη ρητορική: «Το μόνο που κάναμε ήταν να
μεταφέρουμε ορισμένες απεχθείς δραστηριότητες της CIA σε μια νέα
οργάνωση με περισσότερο εύηχο όνομα. Η δημιουργία του NED αποτελεί ένα
αριστούργημα πολιτικής, δημοσίων σχέσεων και κυνισμού(22)»
(1) «The Washington Post», 22 Σεπτεμβρίου 1991.
(2) Συνομιλία με τον συγγραφέα, 2005. Βλέπε επίσης τη διάλεξη (στα
ισπανικά) του Philip Agee, www.rebelion.org
(3) www.ned.org/about/nedhistory
χώρο των διανοουμένων, βλέπε Frances Stonor Saunders, «Who Paid the
Piper? The CIA and the Cultural Cold War», Granta Books, Λονδίνο,
2000.
(4) www.ned.org/about/nedhistory
(5) Το Friedrich-Ebert-Stiftung των Σοσιαλδημοκρατών (SPD), το
Konrad-Adenauer-Stiftung των Χριστιανοδημοκρατών (CDU), το
Hanns-Seidel-Stiftung των Χριστιανών-Κοινωνιστών (CSU) και το
Friedrich-Naumann-Stiftung των Φιλελεύθερων (FDP).
(6) www.ned.org
(7) www.ned.org
(8) Σύμφωνα με το νόμο με τον οποίο ιδρύθηκε το NED «το ίδρυμα δεν θα
μπορούσε να θεωρηθεί υπηρεσία ή προέκταση της κυβέρνησης των Ηνωμένων
Πολιτειών».
(9) William Blum, «Rogue State», Common Courage Press, Μονρόε, 2000.
(10) Βλέπε «The New York Times» και «Washington Post», 15 και 16
Φεβρουαρίου 1987.
(11) Alvaro Vargas Llosa, «El exilio indomable», Espasa, Μαδρίτη, 1998.
(12) Μεταξύ αυτών: Allen Weistein, Dante Fascell, Elliott Abrams,
Richard Allen, John Negroponte, Jeane Kirkpatrick, John Bolton, Otto
Reich, ο στρατηγός Wesley Κ. Clark, John Richardson, William
Middendorf, Frank Carlucci, Francis Fukuyama...
(13) Nicolas Guilhot, «Le National Endowment for Democracy», «Actes de
la recherche en sciences sociales», nο139, Παρίσι, Σεπτέμβριος 2001.
(14) www.ned.org/about/nedTimeline
από τις ενέργειές του στη χρηματοδότηση, είτε άμεσα είτε μέσω των
CIPE, IRI, NDI ή του παραρτήματος της AFL-CIO.
(15) Gerald Sussman, «The Myths of "democracy assistance": US
political intervention in post-soviet Eastern Europe», «Monthly
Review», τόμος 58, nο7, Νέα Υόρκη, Δεκέμβριος 2006.
(16) Nicolas Guilhot, ο.π.
(17) Eva Golinger, «Code Chavez. CIA contre Venezuela», Oser dire,
Esch-sur-Alzette (Λουξεμβούργο), 2006.
(18) Laura Wides-Munoz, «Les USA financent des groupes anticastristes
a l'etranger», Associated Press, 29 Δεκεμβρίου 2006.
(19) www.wmd.org/ndri/ndri.html
(20) www.ned.org/about/cima.html
(21) James Α. Philips και Kim R. Holmes, «The National Endowment for
Democracy: Α prudent investment in the future», Foreign Policy and
Defense Studies, The Heritage Foundation, «Executive memorandum», nο
461, Ουάσιγκτον, 13 Σεπτεμβρίου 1996.
(22) William Blum, ο.π.
* Δημοσιογράφος, συγγραφέας μεταξύ άλλων του «Rhum Bacardi. CIA, Cuba
et Mondialisation», ΕΡΟ, Βρυξέλλες, 2000.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου