Το δημοκρατικό πολίτευμα στην 21 Απριλιου 1967.." Επεσε όχι σαν ώριμο φρούτο, αλλά σαν σαπισμένο"..

Το 2007 για τα σαράντα χρόνια από το πραξικόπημα ο μακαρίτης αγωνιστής Καρκαγίαννης από τις στήλες της Καθημερινής:

Το δημοκρατικό πολίτευμα πριν καταλυθεί το 1967 είχε υπονομευθεί πολιτικά

Γραφει ο Aντωνης Kαρκαγιαννης Αναγνώστης, αφού διάβασε όσα έγραψε ο Τύπος και άκουσε όσα μετέδωσε η τηλεόραση για τα σαράντα χρόνια από το πραξικόπημα του 1967, μου τηλεφώνησε και μου είπε περίπου τα εξής: «Γράφετε για το πραξικόπημα με κάποιο είδος κρυφής και ανομολόγητης νοσταλγίας για τη δυστυχία που μας βρήκε. Οι αναμνήσεις από διώξεις, βασανιστήρια, ξερονήσια, από δίκες και καταδίκες καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος από όσα γράφετε. Μετά έρχεται η ίντριγκα του πραξικοπήματος, τα στοιχεία που συνθέτουον τη συνωμοσία των συνταγματαρχών. Πώς πήραν την απόφαση, πώς κινήθηκαν εκείνο το μοιραίο βράδυ, πώς βραχυκύκλωσαν τους στρατηγούς, που και αυτοί ετοίμαζαν το δικό τους πραξικόπημα, και πώς, μέσα σε λίγες ώρες, εξουδετέρωσαν και αιχμαλώτισαν ολόκληρη τη νόμιμη ηγεσία της χώρας, τον βασιλιά, την κυβέρνηση, τα πολιτικά κόμματα, όλους τους έπιασαν στον ύπνο! Φοβάμαι ότι ένας νεότερος (ίσως το 80% του πληθυσμού είναι “νεότεροι”) θα αισθανόταν θαυμασμό για τους συνταγματάρχες πραξικοπηματίες, για την οργανωτικότητα και την αποφασιστικότητά τους και περιφρόνηση για την τότε πολιτική ηγεσία, η οποία αφέθηκε να πιαστεί στον ύπνο και δεν επιχείρησε καν να υπερασπισθεί το δημοκρατικό πολίτευμα, στο οποίο και η ίδια όφειλε την ύπαρξή της. Δεν αμφισβητώ τα όσα γράφετε. Ηταν τόσα και άλλα τόσα. Ελάχιστα, όμως, ασχοληθήκατε με τα πολιτικά αίτια του πραξικοπήματος. Τι ήταν εκείνο που επέτρεψε στους συνταγματάρχες να οργανωθούν τόσο καλά, να εφαρμόσουν τα σχέδιά τους και μέσα σε λίγες ώρες να καταλύσουν το δημοκρατικό πολίτευμα, πιάνοντας στον ύπνο ολόκληρη την πολιτική ηγεσία.» Λίγες μέρες πριν από το πραξικόπημα έτυχε να πάρω μέρος σε μια σύσκεψη στελεχών στα γραφεία της τότε ΕΔΑ. Πλησίαζαν οι εκλογές και αντικείμενο της σύσκεψης ήταν η οργάνωση του προεκλογικού αγώνα, ώστε η Αριστερά να βγει ενισχυμένη. Θυμάμαι τον εισηγητή (μέλος της ηγεσίας της ΕΔΑ και κρυφά της ηγεσίας του παράνομου ΚΚΕ) να λέει ότι η απειλή προέρχεται από την αριστερή δημαγωγία του Ανδρέα Παπανδρέου που προσπαθούσε να υπερφαλαγγίσει την Αριστερά (το κατόρθωσε αργότερα, μετά τη δικτατορία). Συνεπώς τα προεκλογικά συνθήματα της Αριστεράς θα πρέπει να υπερακοντίζουν εκείνα του Ανδρέα Παπανδρέου προς μια πιο ριζοσπαστική αλλαγή της ελληνικής κοινωνίας και του πολιτικού συστήματος. Μετά την εισήγηση σηκώθηκε ο μακαρίτης Ανδρέας Λεντάκης (ηγετικό στέλεχος της Νεολαίας Λαμπράκη και μετά τη δικτατορία, δήμαρχος Υμηττού επί δύο τετραετίες και βουλευτής) και είπε ότι το ερώτημα δεν είναι ποιος θα βγει ενισχυμένος από τις εκλογές, το ερώτημα είναι αν θα φτάσουμε στις εκλογές. Αρκεί να φτάσουμε στις εκλογές και ας τις κερδίσει η ΕΡΕ. Είπε πολλά και κατέληξε: η κύρια απειλή δεν προέρχεται από τη δημαγωγία του Ανδρέα Παπανδρέου, την οποία πρέπει η Αριστερά να αντιμετωπίσει με περισσότερη δημαγωγία. Η απειλή προέρχεται από την κατάλυση του δημοκρατικού πολιτεύματος και τη ματαίωση των εκλογών. Ο Ανδρέας Λεντάκης, νέος τότε, περίπου τριαντάρης, είχε το δικό του τρόπο να σκέφτεται και να αναλύει τα γεγονότα και νομίζαμε ότι ήταν παράξενος. Δεν ήταν παράξενος. Απλώς σκεφτόταν πιο ελεύθερα και πιο αδογμάτιστα από την ηγεσία και από όλους εμάς. Τον άμεσο κίνδυνο κατάλυσης του δημοκρατικού πολιτεύματος φαίνεται ότι κατάλαβε και ο ηγέτης της Ενωσης Κέντρου ο Γεώργιος Παπανδρέου. Τον Δεκέμβριο του 1966 συμφώνησε στην πτώση της κυβέρνησης Παρασκευόπουλου και την αντικατάστασή της από αμιγή κυβέρνηση της μειοψηφίας της ΕΡΕ από τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Πίστευε και είχε δίκαιο ότι μια κυβέρνηση της «Δεξιάς» με τα ερείσματα που είχε στο Παλάτι, στον Στρατό και στον «συμμαχικό» παράγοντα, ήταν καταλληλότερη για να αντιμετωπίσει την άμεση απειλή κατά του δημοκρατικού πολιτεύματος και να οδηγήσει ομαλά τη χώρα σε εκλογές. Φαίνεται ότι ο γηραιός και πολύπειρος ηγέτης δεν γνώριζε τότε αυτό που αποκαλύφθηκε αργότερα: ότι το Παλάτι με τους στρατηγούς σχεδίαζε τη δική του εκτροπή και ότι σ’ ένα είδος εκτροπής είχε συμφωνήσει το σύνολο της ηγεσίας της ΕΡΕ. Ο Ανδρέας Παπανδρέου και η Αριστερά, παρ’ ότι είχαν ενημερωθεί από τον Γεώργιο Παπανδρέου για τους φόβους του, ότι «στον στρατό δεν έχουμε ούτε λοχία», και ότι η μόνη λύση που απέμενε ήταν ο σχηματισμός κυβέρνησης από τη μειοψηφία της ΕΡΕ αντιμετώπισαν τον ελιγμό ως... «προδοσία του δημοκρατικού αγώνα» και συνέχισαν τη μεταξύ τους πλειοδοσία ακραίων, λαϊκίστικων συνθημάτων. Διακήρυσσαν διάφορες «λεβέντικες» μπαρούφες, ότι δεν θα αποτολμήσουν πραξικόπημα, ότι «ο λαός δεν φοβάται το πραξικόπημα» και θα τιμωρήσει τους πραξικοπηματίες αν το αποτολμήσουν. Ασφαλώς και δεν φοβούνταν και κανείς δεν αμφισβήτησε τον «ηρωισμό» και τη «λεβεντιά» τους. Αλλά η πολιτική είναι μια δύσκολη τέχνη, πέρα από ηρωισμούς και λεβεντιές. Εκείνο που αμφισβητήθηκε αργότερα ήταν η πολιτική τους οξυδέρκεια, ότι δεν επισήμαναν τον άμεσο και θανάσιμο κίνδυνο που διέτρεχε το δημοκρατικό πολίτευμα, που μόνο με μια βασική συμφωνία όλων των πολιτικών δυνάμεων, με ένα είδος «ιστορικού συμβιβασμού» μπορούσε να αντιμετωπισθεί. Αυτό ακριβώς εννοούσε ο μακαρίτης Ανδρέας Λεντάκης με την «παραδοξότητα», ας γίνουν οι εκλογές και ας τις κερδίσει η ΕΡΕ! Το 1967 το δημοκρατικό πολίτευμα καταλύθηκε μέσα σε λίγες ώρες χωρίς να προβάλει καμιά αντίσταση, επειδή πριν καταλυθεί είχε υπονομευθεί πολιτικά, ιδιαίτερα μετά τα «ιουλιανά» του 1965. Ενα παράδοξο παιχνίδι μεταξύ ακραίων δυνάμεων, μια αλληλοτροφοδοσία σε ακραία συνθήματα θα έλεγα μια υπόγεια και άτυπη συμμαχία διέβρωσε το δημοκρατικό πολίτευμα, ιδεολογικά το αχρήστευσε. Επεσε όχι σαν ώριμο φρούτο, αλλά σαν σαπισμένο. Σήμερα το δημοκρατικό πολίτευμα δεν πιστεύω ότι κινδυνεύει γιατί δεν υπάρχουν δυνάμεις να το απειλήσουν. Το παιχνίδι όμως των ακραίων δυνάμεων ανανεώθηκε και συνεχίζει να υπονομεύει το δημοκρατικό πολίτευμα και να το απαξιώνει…

Hμερομηνία δημοσίευσης: 29-04-07