Με το χαμόγελο της Αντιγόνης
Η φρίκη συμπορεύεται με την ηθική διαμαρτυρία
[Από το κατηγορητήριο του Τειρεσία εναντίον του Κρέοντα, στην Αντιγόνη του Σοφοκλέους]
Η "Αντιγόνη" του Σοφοκλέους, συνεχίζει να ανεβαίνει στα αμφιθέατρα του κόσμου και να συγκινεί τους ανθρώπους, έντεκα αιώνες μετά την εποχή που γράφτηκε.
Ο λόγος είναι ότι αυτή, όπως και ο "Προμηθέας Δεσμώτης" ή οι "Βάκχες" ή ο "Οιδίπους Τύραννος" απηχούν αρχέγονες καταστάσεις της ανθρώπινης συνθήκης, που ξεπερνούν τα περιορισμένα πλαίσια της εποχής, του πολιτισμού, της τρέχουσας κοινωνικής ηθικής ή των "κατά συνθήκην ψευδών" εντός των οποίων ρίχνεται να ζήσει ο κάθε ένας από εμάς.
Η Αντιγόνη είναι το αιώνιο και πανανθρώπινο σύμβολο του ατόμου, που αντιστέκεται απέναντι στην εκάστοτε εξουσία, μένοντας πιστό στον προσωπικό του κώδικα αξιών, είτε αυτός συναινεί με την τρέχουσα αντίληψη περί του "ηθικού" και του "νόμιμου", είτε όχι.
Ο μύθος φαντάζομαι, είναι γνωστός σε κάθε Έλληνα ή ελληνόφωνο πολίτη αυτής της χώρας.
[Βλ. και Αντιγόνη Σοφοκλέους, στη wikipedia]
Ο Πολυνείκης, αδερφός της Αντιγόνης, επιτίθεται κατά της πατρίδας του της Θήβας, για να διεκδικήσει τη βασιλεία από τον αδερφό του Ετεοκλή.
Τα δύο αδέρφια σκοτώνονται σε μάχη έως θανάτου και την εξουσία της Θήβας αναλαμβάνει ο θείος τους, Κρέοντας.
Ο νέος αφέντης της πόλης διατάσσει να μείνει άταφος ο Πολυνείκης, θεωρώντας τον ως εισβολέα και προδότη της πατρίδας.
Η Αντιγόνη, υπακούοντας σε έναν άγραφο νόμο, που ορίζεται από τον προσωπικό της κώδικα αξιών [αυτόν που στη συλλογική συνείδηση των Ελλήνων, αποκαλείται "θεϊκός νόμος"] αντιτάσσεται στην απόφαση του Κρέοντα και θάβει συμβολικά τον νεκρό αδερφό της.
Ο Κρέων προστάζει να ταφεί και αυτή ζωντανή σε ένα σπήλαιο, επειδή παρέβη τον "ανθρώπινο νόμο" τον οποίον όλοι πρέπει να υπακούν, γιατί αλλιώς δεν μπορεί να υπάρξει ισορροπία εντός μιας ανθρώπινης κοινωνίας.
Η Αντιγόνη κλείνεται στον σκοτεινό τάφο της και αυτοκτονεί, για να μην δώσει τη χαρά σε κανέναν να πει ποτέ, ότι εκείνος αποφάσισε για τη ζωή της.
Η σύγκρουση του Κρέοντα με την ηρωίδα του Σοφοκλέους, εξελίσσεται στο πεδίο του Παγκόσμιου και του Τοπικού.
Του Αιώνιου και του Πρόσκαιρου.
Του Είναι και του Εδωνά είναι
Του Απόλυτου και του Σχετικού
Ο Κρέων εκπροσωπεί τον άνθρωπο των τακτικών ισορροπιών, τον σώφρονα πολίτη που υπερασπίζεται τον Νόμο ως αναγκαίο "κακό", τον μικροαστό οπαδό των συμβιβασμών, για τον οποίον η τήρησις της τάξεως και της κοινωνικής ευρυθμίας, είναι το "καλύτερο δυνατόν" που μπορεί να ελπίζει το ανθρώπινο ον σ' αυτόν εδώ τον ατελή κόσμο των αμαρτιών και των παραπτωμάτων.
Ο Κρέων είναι η αγοραία ηθική των μαζών, που καθορίζεται από το τι συμφέρει και το τι δεν συμφέρει τον μέσο πολίτη, σε μια συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία.
Η ηθική του Κρέοντα, δεν είναι ούτε παγκόσμια, ούτε αιώνια.
Ο ίδιος, ως ηγέτης της Θήβας, θα μπορούσε ενδεχομένως να αποφασίσει αλλιώς, αν έκρινε ότι αυτό συνέφερε την πόλη [ή την εξουσία] σε άλλες συνθήκες.
Άλλωστε αλλάζει την αρχική του απόφαση, να τηρηθεί ο πατροπαράδοτος νόμος και να λιθοβοληθεί η Αντιγόνη, φοβούμενος ότι ένας τέτοιος τρόπος δημόσιας θανάτωσης, μπορεί να επέφερε ταραχή στο πόπολο ή ακόμα χειρότερα να τον έφερνε σε σύγκρουση με τον γιο του Αίμονα, ο οποίος είναι ερωτευμένος με την Αντιγόνη [και που στον έρωτα τους αναφέρεται το εξαίσιο χορικό του Σοφοκλέους "¨Ερως ανίκατε μάχαν..."]
Σε αντίθεση με τον Κρέοντα, η Αντιγόνη είναι η κήρυξ του Απολύτου της Ηθικής.
Ο προσωπικός της κώδικας αξιών δεν συναρτάται με τις εκάστοτε κοινωνικοοικονομικές συνθήκες, που πιθανόν να εξυπηρετούν το συμφέρον του πόπολου ή όχι.
Πιστή σε αυτό που ο Καντ αποκάλεσε Κατηγορική Προσταγή, αντιλαμβάνεται το Δίκαιο ή το Άδικο, όχι ενώπιον των ανθρώπων αλλά ενώπιον των Θεών. Για την Αντιγόνη δηλαδή, το Καλό και το Κακό, το Πρέπει και το Δεν Πρέπει, δεν σηκώνουν τακτικούς ελιγμούς, συμβιβασμούς ή παλινδρομήσεις.
Δεν την ενδιαφέρει καν το αν ο Κρέων σωστά κατηγορεί τον Πολυνείκη ως προδότη της Θήβας.
Δεν την ενδιαφέρει ούτε το κοντόφθαλμο συμφέρον της Θήβας ή της οποιασδήποτε Θήβας.
Η Αντιγόνη έχει να αναμετρηθεί με την Κατηγορική Προσταγή, που ορίζει το Ηθικό ή το Ανήθικο, βάσει ενός κώδικα αξιών, που παραμένει ακλόνητος σε κάθε εποχή, σε κάθε πόλη, σε κάθε άνθρωπο, σε κάθε συνθήκη.
Σύμφωνα με τον πανανθρώπινο κώδικα της Αντιγόνης, χρωστάμε στον Θάνατο σεβασμό και συνεπώς, οι νεκροί πρέπει να θάβονται, με τις προσήκουσες τιμές.
Το τι έκαμε και το τι δεν έκαμε ο αδερφός της εν ζωή δεν το κρίνει.
Κρίνει μοναχά ότι τώρα είναι νεκρός και πρέπει να ταφεί.
Διότι ο θάνατος είναι η κοινή μοίρα όλων των ανθρώπων και προσβάλλοντας έναν νεκρό, δεν προσβάλλεις τον Πολυνείκη ή τον οποιονδήποτε άλλον αλλά τον ίδιο τον άνθρωπο.
Και σ' αυτόν τον άγραφο και απαράβατο Νόμο, η Ηρωίδα του Σοφοκλέους είναι ακλόνητη.
Πληρώνοντας την Απόλυτη ηθική της, με τον δικό της θάνατο....
Η σύγκρουση αυτή που αναπτύσσεται σε ένα από τα μεγαλύτερα έργα όλων των εποχών, δεν έχει πάψει να διαδραματίζεται σε όλες τις κοινωνίες των ανθρώπων και δεν πρόκειται ποτέ να πάψει.
"Αντιγόνες" υπήρξαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν παντού γύρω μας.
Γυναίκες και άντρες, που θα μένουν ακλόνητοι μπροστά στο Κράτος και στη Βία της εκάστοτε εξουσίας, αναγνωρίζοντας ως μόνο Ηθικό τους χρέος, την πίστη σε έναν παγκόσμιο κώδικα αξιών και όχι τα συμφέροντα της άρχουσα τάξης που διαφεντεύει τις ζωές τους.
Σ' αυτή την πανάρχαια σύγκρουση, οι Κρέοντες νομίζουν κάθε φορά ότι είναι οι νικητές του παιχνιδιού, είτε επειδή εξουσιάζουν [μέσω του τρόμου] τις ψυχές του κοσμάκη, είτε επειδή διαθέτουν τα μέσα να φυλακίζουν, να θάβουν ζωντανές ή να "σκοτώνουν" τις Αντιγόνες.
Πόσο γελασμένοι είναι!
Αιώνες τώρα κι ανάμεσα σε αμέτρητους λυσασμένους Κρέοντες, οι άνθρωποι χύνουνε δάκρυα στα αμφιθέατρα του Λόγου, μόνον για την Αντιγόνη.
Αιώνες τώρα, το χαμόγελο της Αντιγόνης είναι αυτό που ζεσταίνει τις καρδιές μας.
Αιώνες τώρα, οι ελπίδες του ανθρώπινου όντος για έναν καλύτερο κόσμο, παίρνουν ζωή από την ακλόνητη στάση του Ανθρώπου, απέναντι στην τυφλή και αν-ήθικη βία της εξουσίας.
Κι όπως τους το προανήγγειλε ο τυφλός μάντης Τειρεσίας, οι Κρέοντες θα είναι πάντα οι χαμένοι...
2.Το αιώνιο χαμόγελο της Αντιγόνης και τα οράματα μιας νέας γενιάς
Οι μάζες οδύρονται, αλυχτούν και κραυγάζουν γι αυτά που οι εντεταλμένοι "κρέοντες" τους, τους διαβεβαιώνουν πως αποτέλεσαν τη νίκη τους ή την ήττα τους!
Για τις λίγες ψήφους που τάχα μου διαφοροποιούν τους μεν από τους δε κι αποφασίζουν για το ποιος νέος "κρέοντας" θα λάβει σειρά να λεηλατήσει το πόπολο.
Μικρές, θλιβερές και μοιραίες φιγούρες, που σέρνονται στις εκάστοτε κάλπες για να επιβεβαιώσουν τις επιλογές των αφεντικών τους.
Όχλοι της κάθε Θήβας, που μπροστά στα τείχη της διεξάγονται μάχες επί μαχών, για το ποιος νέος δυνάστης, θα καθίσει στον θρόνο της.
Μέσα σ' αυτές τις άβουλες και δαμασμένες Θήβες, υπάρχουν όμως κάποιες Αντιγόνες.
Είναι εκείνα τα παιδιά, αγόρια και κορίτσια, που οι "κρέοντες" τα αποκαλούν "φασίστες" και που δεν έχουν άλλον τρόπο να αντιταχθούν στην εξουσία, πέραν από την Ισχύ του αιώνιου και απαράβατου νόμου, που ορίζει:"μάχεσθαι περί πάτρης..."
Μπροστά στα ήξεις-αφίξεις, στους συμβιβασμούς, στις απειλές, στις μαλαγανιές, στα έτσι και στα αλλιώς που διαλαλάνε τα παγαλάκια του καθεστώτος, κάποιοι άνθρωποι, αντιτάσσουν τη βαριά και τίμια γλώσσα, ενός προσωπικού κώδικα αξιών, που δεν αναγνωρίζει συμμαχίες, συγκυρίες, διαπραγματεύσεις, δολοπλοκίες, πολιτικαντισμούς, δωροδοκίες, αγοραπωλησίες και άλλες ασχημίες, των επαγγελματιών της εξουσίας.
Μπροστά στους κρέοντες που διαφεντεύουν τις κάλπικες κάλπες [και τις κλάπες] στέκονται οι αντιρρησίες του χύδην λόγου, που προβάλουν τις ίδιες, απαράβατες, αιώνιες και παγκόσμιες κατηγορικές προσταγές, που θέλουν τον άνθρωπο "μέτρον των πάντων" και όχι στατιστική, οικονομική μονάδα.
Μπροστά στην τραγωδία των καιρών μας, προβάλουν οι νέοι Σοφοκλείς, οι νεες Αντιγόνες και οι νέοι Αισχύλοι μας.
Τι να τις κάμουν αυτοί οι απόγονοι μιας Αντιγόνης, τις καταμετρήσεις των ψήφων?
Και πως να τους κλονίσουν οι φυλακές, οι καταδίκες, οι λιθοβολισμοί ή τα μικρά "ποσοστά" σε μια κωμωδία μαζικής κλίμακας, που οι αφανείς σκηνοθέτες της την αποκαλούν αυτάρεσκα "δημοκρατία?"
Για τα παιδιά της Χρυσής Αυγής, τα παιδιά με το χαμόγελο της Αντιγόνης, που κάποιοι τα λέγανε "φασίστες", το διακύβευμα δεν είναι το αν θα κερδίσουνε λίγες ψήφους παραπάνω.
Αλλά το αν θα σταθούν όρθιοι μπροστά στον κάθε "κρέοντα".
Το αν θα μείνουν πιστοί στον δικό τους κώδικα αξιών, που δεν εξαρτάται από τα κέφια των καιρών αλλά από τις κατηγορικές προσταγές που τους ορίζει το χρέος τους απέναντι στην πατρίδα.
Η Χρυσή Αυγή δεν έχει να δώσει λόγο σε κάποιες ομάδες κρατικοδίαιτων ψηφοφόρων της, που στηρίζουν απάνω της οφίτσια και καριέρες.
Η Χρυσή Αυγή δεν χρειάζεται καν τις ψήφους όλων αυτών που δεν κατανοούν ακόμα το τι είδους σύγκρουση εξελίσσεται μέσα στη δικιά τους θήβα.
Εμείς την χρειαζόμαστε, απέναντι στη βουλιμία του κάθε Κρέοντα.
Η ίδια η Χρυσή Αυγή έχει να δώσει λόγο μόνον στην ιστορία.
Κι έτσι λοιπόν πρέπει να βαδίσει απέναντι στους νέους κρέοντες και στους νέους κατηγόρους της.
Με το χαμόγελο της Αντιγόνης.
Αυτό που αγαπήσανε οι άνθρωποι σε όλες τις εποχές και σε όλα τα αμφιθέατρα του Κόσμου....
*Σημείωση
Η υπέροχη φωτογραφία είναι παρμένη από την τελετή - πορεία εις μνήμην των νεκρών χρυσαυγιτών, την πρωτομαγιά του 2014.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου