Άγριο κι αν είναι το όραμα καλό είναι το σημάδι.....

Κ΄ένα σάλεμα σάλεψε στα ολόβαθα του νου τους
Και στην καρδιά τους μιά φωνή, κ΄έτσι η φωνή μιλούσε.
«Στρατιώτες και σπαθάρηδες, τουρμάρχες και σεργέντες,
του Λογοθέτη οι σύντροφοι, του βασιλιά οι νομάτοι,
χαρά σ’έσας κι αλλοίμονο σ’ έσας του ξένου διώχτες!
Άγριο κι αν είναι το όραμα καλό είναι το σημάδι.»…


Κωστή Παλαμά, Η Φλογέρα του Βασιλιά, Λόγος Πρώτος.

«Θα πάρω μιαν ανηφοριά,

θα πάρω μονοπάτια,

να βρω τα σκαλοπάτια,

που πάν' στη λευτεριά».

Ευαγόρας Παλληκαρίδης

(Τον έστειλαν στην κρεμάλα οι Άγγλοι 14 Μαρτη 1957, γιατί είθελε, λέει νάναι λεύτερος)

Δευτέρα 29 Απριλίου 2013

Την εποχή του "Διαφωτισμού"


Βρισκόμαστε στον 17ον αιώνα εποχή του Ρασιοναλισμου και της απαρχής του Διαφωτισμού. Τα καλύτερα και πιο ζωντανά πνεύματα  της εποχής αγωνίζονται για να βγάλουν τον άνθρωπο από το σκοτάδι και να του δώσουν ένα καλύτερο αύριο. Όμως μακριά από τα φωτισμένα σαλόνια, τις βασιλικές αυλές και τα boudoires, στους σκοτεινούς, λασπωμένος δρόμους και στα σοκάκια του Λονδίνου παίζεται ένα βάρβαρο, άγριο, άγνωστο δράμα. Οι πέραν του Ατλαντικού αποικίες του Στέμματος διψούν για φτηνά εργατικά χέρια. Ο ντόπιος πληθυσμός, οι Ινδιάνοι, είναι ανυπότακτος και τα μουσκέτα δεν είναι αποτελεσματικά απέναντι στα τόξα και τα βέλη και τα καινούργια αφεντικά δεν μπορούν να περιμένουν τα Winchester και τα πολυβόλα Gatling. Θέλουν λύση "εδώ και τώρα".  Η λύση δεν άργησε να βρεθεί. Χιλιάδες άνθρωποι  αρπάχτηκαν από τους Αγγλικούς δρόμους της μητέρας πατρίδας φορτώθηκαν με την βία στα πλοία και στάλθηκαν στις αμερικάνικες αποικίες πραγματικοί λευκοί δούλοι.
Αυτό το απάνθρωπο εμπόριο, το προσεκτικά κρυμμένο από τους ιστορικούς πραγματεύονται, με σκληρή γλώσσα οι Don Jordan και Michael Walsh στο βιβλίο τους White Cargo:The Forgotten History of Britain's White Slaves, in America (NYU Press, 2008). Γραμμένο απλά, λυτά χωρίς εξάρσεις είναι ένα τρομακτικό διάβασμα. Χιλιάδες άνθρωποι, απόκληροι της μοίρας φορτώθηκαν στα καράβια δια της βίας για το ταξίδι χωρίς επιστροφή. Πολλοί μπορεί να ήταν   εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου, χιλιάδες άλλοι έτυχε να βρεθούν σε λάθος στιγμή στο δρόμο των δουλεμπόρων που αρπάζανε όποιον έβρισκαν μπροστά τους για να καλύψουν τους αριθμούς των συμβολαίων τούς .  Χιλιάδες   ανήλικα κορίτσια, πιθανόν παιδιά πόρνες, αρπάχτηκαν φορτώθηκαν και στάλθηκαν στις αποικίες.
Το ποιο αποτρόπαιο είναι η  περιγραφή το πώς χιλιάδες χαμίνια ακόμη και πέντε χρόνων μαζεύτηκαν από του δρόμους του Λονδίνου και φορτώθηκαν για την Αμερική, όπου πέρασαν  την σύντομη ζωή του δουλεύοντας με τον θάνατο μόνη ελπίδα ελευθερίας, μιας και κανένα  δυστυχισμένο δεν πρόλαβε να ενηλικιωθεί.
Η αποτρόπαια πρακτική εκλογικεύτικε και απέκτησε ανθρωπινό πρόσωπο, μη ξεχνάμε ότι ζούμε στην εποχή των φώτων. Με τον ίδιο τρόπο που τα καλύτερα μυαλά προσπαθούσαν να απελευθερώσουν τον άνθρωπο, με την ίδια ευκολία έγραφαν διατριβές υμνώντας  το δουλεμπόριο των παιδιών σαν πράξη ανθρωπιστική και σταλμένη από τον Θεό να βοηθήσει του δύστυχους και μοιραίους. Ο ποιητής John Donne έγραψε και στίχους υμνώντας την τρομακτική αυτή επιχείριση: "Θα σκουπίσω τους δρόμους, θα ξεπλύνω τα κατώφλια, από ακαμάτιδες και τα παιδιά των ακαμάτιδων"

Με την ανεξαρτησία της Αμερικής το θλιβερό αυτό εμπόριο σταμάτησε και φυσικά ξεχάστηκε.  Όσοι το  εκμεταλλεύθηκαν και πλούτισαν έγιναν, πρόεδροι, φιλάνθρωποι, πολιτικοί,  ευυπόληπτα στελέχη της νέας αμερικάνικης άρχουσας τάξης
Ποιος θυμάται ότι τον Απρίλιο του 1775, δυο ημέρες μετά την έναρξη του αγώνα της Ανεξαρτησίας, μια αγγελία εμφανίσθηκε στην Virgina Gazette, προσφέροντας αμοιβή για την σύλληψη και επιστροφή στον νόμιμο ιδιοκτήτη τους 10 δούλων που το είχαν σκάσει.  Ο νόμιμος ιδιοκτήτης και αγγελιοδότης δεν ήταν άλλος από το πρώτο πρόεδρο Γεώργιο Ουάσινγκτον.

Το δουλεμπόριο δεν σταμάτησε. Η Αμερική είχε ακόμη ανάγκη  από εργατικά χέρια, κυρίως για τις σκληρές δουλειές που τυραννούν το κορμί, ξεκουρδίζουν τα νεύρα και συντρίβουν τον άνθρωπο, στις φυτείες του  ζαχαροκάλαμου και αργότερα στις φυτείες μπαμπακιού του αμερικάνικου Νότου του "Όσα παίρνει ο άνεμος" και της "Καλύβας του Μπάρμπα Θωμά". Η λύση βρέθηκε. Το εργατικό δυναμικό άλλαξε χρώμα. Εργατικό δυναμικό από την Αφρική μέσα από το δουλεμπόριο των μαύρων με τον πιο φρικτό τρόπο σύλληψης με δίχτυα, θηλιές, λάσα και απόχες σαν πραγματικά ανθρώπινα θηράματα και τον ακόμη πιο αποτρόπαιο τρόπο μεταφοράς. Από τους τόπους συγκέντρωσης κάπου στα παράλια της Δυτικής Αφρικής όσοι επιζούσαν στοιβαζόντουσαν στα αμπάρια των πλοίων για το μακρινό ταξίδι στην νέα "Γη της Επαγγελίας".
Το μακρινό αυτό ταξίδι περιγράφει  ο Marcus Rediker στο βιβλίο του "The  Slave  Ship: A Human History"(Penguin Books, 2008).  Ξεκινάει με ένα πραγματικό και τρομακτικό στην σύλληψη και βάρβαρο στην εκτέλεση κατάλογο της απανθρωπιάς που κυριαρχούσε στα καταστρώματα και του σκοταδιου που βασίλευε στα αμπάρια των πλοίων της κόλασης.
Διαβάζουμε με αποτροπιασμό ότι όσοι επέζησαν από μια ανταρσία που απέτυχε υποχρεώθηκαν, από τους ανθρωποφύλακες, να φάνε τις καρδιές και τα εντόσθια αυτών που είχαν μακελευθεί. Ποίο κάτω μας περιμένει το μαύρο αρχοντόπουλο που μετά από μια αποτυχημένη απόπειρα να΄λυτρωθεί πεθαίνοντας ανοίγοντας την καρωτίδα του με τα νύχια, τελικά βρίσκει τον ελευθερωτή θάνατο καταδικάζοντας τον εαυτό του να πεθάνει από την πείνα.

Πάρα πέρα μας περιμένει ο μαύρος που καρφώθηκε ζωντανός για τρεις ολόκληρες εβδομάδες  στο μεσαίο κατάρτι  μέχρι να πεθάνει.

Τα σκυλόψαρα έχουν τις απαραίτητες σελίδες του. Ξεκινάνε αδύνατα από την Αφρική για να φθάσουν στα παράλια της Αμερικής παχιά και καλοταισμένα από τα ανθρώπινα απόβλητα που ξερνάνε τα σκλαβοκάραβα. Δεν λείπει τίποτα από το φοβερό αυτό βιβλίο. Τα σκλαβοκάραβα την μία μέρα είναι φάλαγγιστήρια βαρβαρότητας και την επομένη πλωτά μπορντέλα όπου τα σεξουαλικά υποσιτισμένα σερνικά των αυτοκρατοριών κορένουν τις ορέξεις τους πάνω στο δύσμοιρο φορτίο τους.
Το  "The  Slave  Ship" είναι διαφορετικό από όλα τα άλλα βιβλία και μελέτες  που ασχολήθηκαν με το δουλεμπόριο και τα πλοία του. Μέχρι τώρα οι συγγραφείς και μελετητές περιοριζόντουσαν σε  στατιστικές και νούμερα  πόσοι, από πού, και που. Ήταν μία ποσοτική προσέγγιση που άφηνε απέξω το ανθρώπινο δράμα. Ο Rediker  μας δίνει με ανατριχιαστικό τρόπο το τι επικρατούσε πάνω στις πλωτές πλατφόρμες ανθρώπινης βαρβαρότητας. Κάθε σελίδα του βιβλίου είναι γεμάτη από  κτυπήματα του βούρδουλα,  ουρλιαχτά πόνου, οιμογές, λόξυγγες αγωνίας,  τα χάχανα των μπόγηδων και θάνατο.
Οι βαρβαρότητες  που περιγράφονται στα δύο βιβλία που περιγράψαμε έλαβαν  χώρα μέσα στην περίοδο του Διαφωτισμού,  όταν τα εμπνευσμένα μυαλά αυτάρεσκα και με πολύ λογισμό ασχολιοντουσαν με το πνεύμα τών νόμων και κραύγαζαν Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη. Διαβάζοντάς  τα αυτές οι τρεις λέξεις  ακούγονται κούφιες και στείρες. 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου